İnternet üzərindən ödəniş etmək bu gün həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Kommunal xərclərdən tutmuş, market alış-verişinə qədər bir çox sahədə artıq onlayn ödənişlərdən istifadə olunur. Ancaq “təhlükəsizdirmi?” sualı hələ də bir çox istifadəçini narahat edir. Xüsusilə yaşlı və orta yaşlı istifadəçilər üçün bu məsələ ciddi bir narahatlıq mənbəyidir. Bu yazıda onlayn ödənişlərin necə işlədiyini, hansı hallarda risk yarana biləcəyini və nələrə diqqət etməli olduğunuzu sadə dillə izah edirik.

💳 Onlayn ödənişlər necə işləyir?

Onlayn ödəniş dedikdə, bank kartı vasitəsilə internet üzərindən mal və ya xidmətin alınması başa düşülür. Əməliyyat zamanı siz kart məlumatlarınızı ödəmə sisteminə daxil edirsiniz və həmin məlumat bankınız tərəfindən təsdiqlənmədikcə ödəniş həyata keçirilmir. Bu cür sistemlər şifrələmə texnologiyası ilə qorunur və məlumatların üçüncü şəxslərə ötürülməsinin qarşısını alır.

⚠️ Nə vaxt risk yaranır?

Riskli hallar əsasən aşağıdakılarla bağlı olur:

Etibarsız saytlarda ödəniş etmək (məsələn, tanımadığınız səhifələrdə kart məlumatlarını daxil etmək)

Qeydiyyatsız mobil tətbiqlər və ya naməlum linklər vasitəsilə sifariş vermək

İctimai Wi-Fi şəbəkələr üzərindən ödəniş həyata keçirmək

Telefon və ya sosial şəbəkə vasitəsilə kart məlumatlarını paylaşmaq

Bu hallarda kart məlumatlarınız oğurlana və balansınız boşaldıla bilər.

✅ Təhlükəsiz onlayn ödəniş üçün 6 tövsiyə

Yalnız tanınmış və “https://” ilə başlayan saytlarda ödəniş edin
Saytın ünvanı kilid işarəsi ilə başlamalı və təhlükəsizlik sertifikatı olmalıdır.

Bankınızın 3D Secure (SMS təsdiqli) ödəniş funksiyasını aktiv edin
Beləliklə, kartdan istifadə anında telefonunuza təsdiq kodu gəlir.

Kart məlumatlarınızı heç kimlə paylaşmayın
Heç bir rəsmi qurum sizdən SMS-lə və ya zənglə kart məlumatlarınızı istəməməlidir.

Məxfi məlumatlarınızı ictimai Wi-Fi şəbəkəsində paylaşmayın
Restoran, ticarət mərkəzi kimi yerlərdəki Wi-Fi-lar vasitəsilə ödəniş etmək risklidir.

Kart limitlərinizi müəyyənləşdirin
Onlayn ödənişlər üçün ayrıca limit və ya virtual kart istifadə edin.

Azərbaycan reallığında vəziyyət necədir?

Azərbaycanda onlayn alış-veriş və ödəniş mədəniyyəti ildən-ilə inkişaf edir. Artıq əksər banklar 3D Secure texnologiyasını tətbiq edir və onlayn əməliyyatlar zamanı SMS təsdiqi tələb olunur. Bir çox bazarda uzun müddətdir fəaliyyət göstərən elektron ticarət platformaları istifadəçilərin məlumatlarını qorumaq üçün müasir təhlükəsizlik protokollarından istifadə edir.

Bununla yanaşı, sosial şəbəkələr üzərindən satılan məhsullarda ödəniş etmək, şəxsi kart məlumatlarını mesajla göndərmək kimi hallar hələ də risk daşıyır və bu sahədə ictimai maarifləndirməyə ehtiyac var. Bizim məqaləmizdə bu istiqamətdə faydalı olmaq üçün hazırlanıb.